இந்தியாவில் சட்டச் சேவைகள் அதிகாரச் சட்டம் நடைமுறைக்குக் கொண்டு வந்ததை நினைவு கூறும் வகையில், ஒவ்வொரு ஆண்டும் நவம்பர் 9 ஆம் நாளன்று. ‘தேசியச் சட்டச் சேவைகள் நாள்’ (National Legal Services Day) கொண்டாடப்படுகிறது.
இந்தியாவில் சட்டச் சேவைகள் அதிகாரச் சட்டம் 1987 ஆம் ஆண்டு அக்டோபர் 11ந் தேதியன்று இயற்றப்பட்டது. இந்தச் சட்டமானது 1995 ஆம் ஆண்டு நவம்பர் 9 ஆம் நாளிலிருந்து நடைமுறைக்குக் கொண்டு வரப்பட்டது. சட்டச் சேவைகள் அதிகாரச் சட்டம் நடைமுறைக்கு வந்த பின்னர், தேசியச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையம் (National Legal Services Authority) 1995 ஆம் ஆண்டு டிசம்பர் 5 ஆம் நாளன்று தொடங்கப்பட்டது. இது சமூகத்தின் பலவீனமான பிரிவினருக்கு இலவச சட்ட சேவைகளை வழங்குவதற்காக செய்யப்பட்டது.
ஒவ்வொரு மாநிலத்திலும், அந்தந்த உயர்நீதிமன்றத்தின் தலைமை நீதிபதியின் தலைமையில் தேசிய சட்ட சேவைகள் ஆணையத்தின் கொள்கைகள் மற்றும் வழிமுறைகளை நடைமுறைப்படுத்துவதற்கும், மக்களுக்கு இலவசச் சட்ட சேவைகளை வழங்குவதற்கும், மாநிலத்தில் லோக் அதாலத்துகளை நடத்துவதற்கும் மாநில சட்ட சேவைகள் ஆணையம் அமைக்கப்பட்டுள்ளது.
மத்திய அதிகாரசபையின் அரசியலமைப்பு மற்றும் 1998 ஆம் ஆண்டின் தொடக்கத்தில் தேசியச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையத்திற்கான அலுவலகம் நிறுவப்பட்ட பின்னர், பின்வரும் திட்டங்கள் மற்றும் நடவடிக்கைகள் மத்திய அதிகாரசபையால் திட்டமிடப்பட்டு செயல்படுத்தப்பட்டுள்ளன.
அரசாங்கத்திற்கு தனி நிரந்தர மற்றும் தொடர்ச்சியான லோக் அதாலத்களை நிறுவுதல்.
திணைக்களங்கள், சட்டரீதியான அதிகாரிகள் மற்றும் பொதுத்துறை நிறுவனங்கள் நிலுவையில் உள்ள வழக்குகளை தீர்ப்பதற்கான வழக்குகள் மற்றும் வழக்குக்கு முந்தைய கட்டத்தில் தகராறுகள்
சட்ட எழுத்தறிவு மற்றும் சட்ட விழிப்புணர்வு பிரச்சாரத்திற்கான தன்னார்வத் தொண்டு நிறுவனங்களின் அங்கீகாரம்
நாட்டின் அனைத்து நீதவான் நீதிமன்றங்களிலும் 'சட்ட உதவி ஆலோசகர்' நியமனம்
பழைய வடிவத்தில் லோக் அதாலத் மூலம் வழக்குகளை அகற்றுவது
சட்ட உதவித் திட்டங்கள் மற்றும் சட்ட உதவி வசதிகள் குறித்து மக்களுக்கு விழிப்புணர்வு ஏற்படுத்தும் திட்டங்களுக்கான விளம்பரம்
உதவி பெறும் நபர்களுக்கு திறமையான மற்றும் தரமான சட்ட சேவைகளுக்கு முக்கியத்துவம் அளித்தல் (ம) சிறைகளில் சட்ட உதவி வசதிகள்
நாட்டின் அனைத்து மாவட்டங்களிலும் ஆலோசனை மற்றும் சமரச மையங்களை அமைத்தல்
சட்ட சேவைகள் திட்டங்கள் மற்றும் திட்டங்கள் தொடர்பாக நீதித்துறை அதிகாரிகளை உணர்தல்
தேசியச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையத்தின் அதிகாரப்பூர்வ செய்தி மடலான "நயா டீப்" வெளியீடு
இந்திய உச்ச நீதிமன்றத்தின் முன் சட்ட உதவிக்காக வருமான உச்சவரம்பை ரூ. 1,25,000 / - ஆகவும், உயர் நீதிமன்றங்கள் வரை ரூ .1,00,000/- ஆகவும் உயர்த்துவது.
சட்ட உதவிக்கு மற்றும் (மீ) நீதிமன்றக் கட்டணங்களைத் திருப்பிச் செலுத்துவதற்கான விதிகளை உருவாக்குவதற்கான நடவடிக்கைகள் மற்றும் லோக் அதாலத்தால் வழங்கப்பட்ட விருதுகளை நிறைவேற்றுவது.
இதேப் போன்று, ஒவ்வொரு மாவட்டத்திலும், அந்தந்த மாவட்ட மாவட்ட நீதிபதி தலைமையில், மாவட்டத்தில் சட்டச் சேவைகள் திட்டங்களைச் செயல்படுத்த மாவட்டச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையம் அமைக்கப்பட்டுள்ளது. மாவட்டச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையம் ஒவ்வொரு மாவட்டத்திலும் உள்ள மாவட்ட நீதிமன்ற வளாகத்தில் அமைந்துள்ளன. மேலும், ஒவ்வொரு மாநிலத்திலும், வட்ட அளவில் வட்ட நீதிமன்றங்களில், வட்ட அளவிலான சட்டச் சேவைக் குழுக்கள் அமைக்கப்பட்டிருக்கின்றன.
இந்த சட்டச் சேவைகள் அமைப்பிற்கு, குழுவின் அதிகார எல்லைக்குள் செயல்படும் மிக மூத்த நீதித்துறை அதிகாரி குழுவின் அதிகாரத் தலைவராக இருப்பார் மற்றும் உயர்நீதிமன்றத்தின் தலைமை நீதிபதியுடன் கலந்தாலோசித்து, மாநில அரசாங்கத்தால் பரிந்துரைக்கப்பட்ட, அனுபவமும் தகுதியும் கொண்ட பிற உறுப்பினர்களும் இருப்பர்.
பல நாடுகளில், சட்ட சேவைகள் பல வகைகளில் வழங்கப்படுகிறது. லோக் அதாலத், மத்தியஸ்தம் மற்றும் இலவச சட்ட உதவி போன்ற மாற்று தகராறு தீர்க்கும் முறைகள் வகுக்கப்பட்டுள்ளன. இலவசச் சட்ட உதவி மற்றும் தேவைப்படுவோருக்கான ஆலோசனை, மத்தியஸ்தம் மூலம் வழக்குகளைத் தீர்ப்பது மற்றும் இணக்கமான தீர்வு உள்ளிட்ட நடவடிக்கைகளை தேசியச் சட்டச் சேவைகள் ஆணையம் மேற்கொள்கிறது. இது இந்திய நீதிமன்றங்களின் நிலுவையில் உள்ள நிலுவை சுமைகளை குறைப்பதற்கும், தேவைப்படும் வழக்குரைஞர்களுக்கு நீதி கிடைப்பதற்கும் ஒரு தனித்துவமான முயற்சியாகும்.
இந்தியா முழுவதும் தேசிய சட்ட சேவை நாளில், சட்டச் சேவை அதிகாரிகள் சட்டத்தின் கீழ் உள்ள பல்வேறு விதிகள் மற்றும் வழக்குத் தொடுப்பவர்களின் உரிமை குறித்து மக்களுக்கு விழிப்புணர்வு ஏற்படுத்த பல்வேறு நிகழ்வுகள் நடத்தப்படுகின்றன. இந்த நாளில், லோக் அதாலத்துகள், சட்ட உதவி முகாம்கள் மற்றும் சட்ட உதவித் திட்டங்களை ஏற்பாடு செய்கிறது. சட்ட உதவிகள் தேவைப்படுபவர்கள், தங்களது தேவைக்கேற்ற நீதிமன்றங்களில் அமைக்கப்பட்டிருக்கும் இலவசச் சட்ட மையங்களை அணுகி, தேவையான உதவிகளையும், தீர்வுகளையும் பெறலாம்.