சிவன் தீமைகளை அழிப்பவர். ஆனாலும் அவர் பல்வேறு பெயர்களால் அழைக்கப்படுகிறார். சிவனை வழிபடுபவர்கள் 'ஜோதிர்லிங்கம்' என்ற வார்த்தையை வாழ்வில் ஒரு முறையாவது கண்டிப்பாக கேட்டிருப்பார்கள்.

ஜோதிர்லிங்கம் என்பது சிவபெருமானை ஜோதிர்லிங்க வடிவில் வழிபடும் தலமாகும். இது சர்வவல்லவரின் பிரகாசமான அடையாளம். ஜோதிர்லிங்கம் என்பது சிவபெருமானின் புனிதமான பிரதிபலிப்பாகும். 'ஜோதி' என்றால் ஒளி என்றும், 'லிங்க' என்றால் அடையாளம் என்றும் பொருள். ஜோதிர்லிங்கம் என்பது சிவபெருமானின் ஒளியருளாகும்.

'ஜோதிர்லிங்கத்தின்' புராணம் விஷ்ணு புராணத்தில் குறிப்பிடப்பட்டுள்ளது. விஷ்னுவும் சிவபெருமானும் யார் உயர்ந்தவர் என்று விவாதித்தபோது, சிவபெருமான் ஒரு பெரிய ஒளித் தூணை உருவாக்கி, இரு திசைகளிலும் உள்ள ஒளியின் முடிவைக் கண்டுபிடிக்கும்படி பிரம்மாவையும், திருமாலையும் கேட்டார். அதற்கு, பிரம்மா தான் முடிவைக் கண்டுபிடித்ததாக பொய் சொன்னார். ஆனால் விஷ்ணு தோல்வியை ஏற்றுக்கொண்டார். அப்போது சிவபெருமான், பிரம்மதேவன் பிரபஞ்சத்தை உருவாக்கியிருந்தாலும், அவர் வணங்கப்பட மாட்டார் என்று சபித்ததாக கூறப்படுகிறது. மேலும் ஜோதிர்லிங்கங்கள் சிவபெருமானால் உருவாக்கப்பட்ட அந்த எல்லையற்ற ஒளித் தூணிலிருந்து தோன்றியதாக நம்பப்படுகிறது.

சிவபெருமான் முதன்முதலில் அரித்ரா நட்சத்திரத்தின் இரவில் பூமியில் தோன்றியதாக நம்பப்படுகிறது. இதனால் ஜோதிர்லிங்கத்திற்கு என தனிச்சிறப்பு உண்டு. ஜோதிர்லிங்கங்களைக் குறிக்க தனித்துவமான தோற்றம் எதுவும் இல்லை. நாம் உயர்ந்த ஆன்மீக சாதனையை அடைந்த பிறகு, இந்த லிங்கங்களை பூமியில் நெருப்புத் துளைகளாகப் பார்க்கலாம் என்று பலர் நம்புகிறார்கள்.

முதலில் 64 ஜோதிர்லிங்கங்கள் இருந்தன. அவற்றில் 12 மிகவும் மங்களகரமானதாகவும் புனிதமானதாகவும் கருதப்படுகிறது. இந்தியாவில் உள்ள 12 ஜோதிர்லிங்க கோவில்கள் முதன்மையான கடவுளின் பெயரைப் பெறுகின்றன. ஒவ்வொருவரும் சிவபெருமானின் வெவ்வேறு வெளிப்பாடாகக் கருதினர். இந்த அனைத்து லிங்கங்களின் முதன்மையான உருவம் 'லிங்கம்' ஆரம்பம் மற்றும் முடிவு முத்திரை தூண் அல்லது சிவபெருமானின் எல்லையற்ற தன்மையைக் குறிக்கிறது.

இந்தியாவில் சிவபெருமானை 12 இடங்களில் ஜோதிர்லிங்க வடிவில் தரிசிக்க முடியும். குஜராத் மாநிலம் கிரில் சோம்நாத் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது, ஆந்திர மாநிலம் ஸ்ரீசைலத்தில் மல்லிகார்ஜுன ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. மஹாகாலேஷ்வர் ஜோதிர்லிங்கம், மத்தியப் பிரதேச மாநிலம் உஜ்ஜைனில் உள்ளது, மத்தியப் பிரதேச மாநிலம் கந்த்வாவில் உள்ள ஓம்காரேஷ்வர் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. ஜார்கண்டில் உள்ள தியோகர் நகரில் பைத்யநாத் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. மகாராஷ்டிராவில் பீமாசங்கர் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது, தமிழ்நாட்டில் ராமேஸ்வரத்தில் ராமநாதசுவாமி ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. குஜராத்தில் துவாரகாவில் நாகேஷ்வர் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது , உத்தரபிரதேச மாநிலம் வாரணாசியில் காசி விஸ்வநாத் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது, மகாராஷ்டிர மாநிலம் நாசிக்கில் திரிம்பகேஷ்வர் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. உத்தரகண்ட் மாநிலத்தில் உள்ள கேதார்நாத்தில் ருத்ரபிரயாக் ஜோதிர்லிங்கம் உள்ளது. வாய்ப்பு கிடைக்கும் போது வாழ்வில் இத்திருக்கோயில்களுக்கு சென்று அருள்மிகு இந்த ஜோதிர்லிங்கங்களை வழிபட்டு சிவனருள் பெறுவோமாக.